1 januari 2022 treedt de nieuwe Omgevingswet in werking. Van toezicht en handhaving tot aan energie, geur, lucht en vergunningverlening. Elk onderdeel van de leefomgeving krijgt te maken met de nieuwe Omgevingswet. Wat betekent het nou eigenlijk voor onze taken en hoe bereiden we ons hierop voor? Vragen die we stelden aan collega’s van verschillende vakgroepen binnen Omgevingsdienst IJsselland. We gaan met de leden van het kernteam in gesprek!

Wat is het verschil tussen de huidige wet- en regelgeving en de Omgevingswet?

“Het grootste verschil is dat er nu veel in verschillende besluiten is geregeld, en dat is straks in één centraal besluit verankerd,” geeft Peter Oldersma, adviseur externe veiligheid, aan. In alle vakgebieden gaat het om een andere manier van denken. In plaats van checklists af te werken en de exacte regels te volgen, geeft de Omgevingswet veel meer een kader aan waarbinnen gewerkt moet worden.

Bij externe veiligheid zie je dit bijvoorbeeld terug in de toetsing. Die gebeurt nu op de oriëntatiewaarde. “De oriëntatiewaarde is de waarde -geen harde norm- die wij in Nederland acceptabel vinden voor het aantal mensen dat getroffen kan worden bij een incident met een gevaarlijke stof,” vertelt Peter. “Onder de Omgevingswet wordt er straks veel meer gekeken naar het effect van een incident en de te nemen maatregelen om de aanwezigen te beschermen, waardoor je de risico’s anders benaderd.”

Ook voor toezicht en handhaving verandert er veel. Edward Kingma, toezichthouder milieu, licht het toe: “Een ander groot verschil is dat de gemeenten straks aan zet zijn om de regels te bepalen in het Omgevingsplan. Dit betekent dat voor gemeenten naast elkaar andere regels kunnen gelden, en dat er zelfs binnen gemeentegrenzen verschillende regels per gebied kunnen zijn. Dat zorgt ervoor dat wij heel goed op de hoogte moeten zijn en we voordat we bij een bedrijf langsgaan moeten kijken welke regels er voor die locatie gelden.” Dit heeft impact op alle adviezen die de OD uitbrengt.

Leesbare regels voor de burger

Adviezen die OD IJsselland uitbrengt zijn gebaseerd op de geldende regels voor een locatie. Dit wordt vastgelegd in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Zo kan een burger op de digitale kaart een locatie aanklikken en zien wat er wel en niet mag. Deze juridische regels worden omgezet tot leesbare regels voor de inwoners. Edward: “Ik zit in de werkgroep ‘Toepasbare regels’, waar vertegenwoordigers bij zijn aangesloten van alle gemeenten en de provincie. Met deze club zorgen we ervoor dat de juridische regels omgezet worden naar goed leesbare regels voor de burger. Als voorbeeld: wil je een aanvraag doen voor het kappen van een boom, dan vul je in hoe groot de tuin is waar de boom staat en weet je direct of je een kapvergunning moet aanvragen of niet. We maken een eenvoudig leesbare vragenboom, waarbij je bij het loket het antwoord krijgt dat je geen vergunning nodig hebt. Zo belasten we de burger niet met allerlei vaktaal en weten ze waar ze aan toe zijn. Ook dat kunnen ze dan terug zien in het DSO. Ik kijk nu al mee hoe het proces gaat en bekijk of wij nu of in de toekomst een adviserende rol hebben, zodra er wel aan bijvoorbeeld milieuregels wordt gesleuteld.”

Efficiëntere route

OD IJsselland wordt vaak ingeschakeld als adviseur op een milieuvakgebied op het moment dat een partnerorganisatie een aanvraag krijgt of een plan uitwerkt. Met de Omgevingswet haken de verschillende ketenpartners, waaronder de OD, al vroeg aan in het proces. “Heel waardevol,” vindt Anneke Donkersloot, adviseur luchtkwaliteit, geur en emissies. Als er een initiatief binnenkomt, wordt dit besproken in de omgevingstafel. Bij de omgevingstafel zitten ketenpartners, zoals de Veiligheidsregio en de GGD, samen aan tafel. Hier wordt het initiatief besproken en de verschillende belangen worden op tafel gelegd. Het resultaat: één totaaladvies.

Anneke: “De omgevingstafel biedt ons een veel efficiëntere route van het proces nu. Nu is het zo dat als er een initiatief binnenkomt ik kijk of het in het plaatje van de milieuthema’s luchtkwaliteit, geur, geluid, bodem en externe veiligheid past. Zo kan je bijvoorbeeld een aanvraag krijgen om een voormalig agrarische bedrijfswoning aan te passen naar een reguliere woning met onder andere een compensatiewoning door het slopen van de stallen. Als het meerdere vakgebieden raakt, vraag ik collega’s van andere vakgebieden mee te kijken. Dat samen stuur ik dan naar een gemeente.
Als ik zie dat het de richtlijnen met de afstand van bijvoorbeeld de GGD raakt, adviseer ik de gemeente om de GGD aan te haken, maar dat kan natuurlijk ook met andere ketenpartners zijn. Straks zie je dat de partners met elk hun eigen disciplines al aan het begin van de aanvraag aan tafel zitten bij de omgevingstafel. De verschillende belangen worden besproken, we gaan met elkaar in discussie en bedenken samen een oplossing. We doen dit nu al met oefencasussen en het werkt fijn!”

Alle adviezen op één oplegger

De samenwerking met ketenpartners wordt steeds belangrijker. Als OD zijn we al druk bezig om te kijken hoe we alles makkelijker kunnen maken. Luc Hillebrand, adviseur energie en duurzaamheid licht dit toe: “Met een werkgroep vanuit de GGD, Veiligheidsregio en OD hebben wij een matrix opgesteld die nu gebruikt wordt bij de omgevingstafel en partners. Aan de hand van deze matrix is snel te zien welke partner betrokken moet worden bij een advies. Zo is het voor de gemeente ook helder bij wie ze moeten zijn. We proberen de adviezen van de ketenpartners samen te voegen tot één oplegger. Dit is een samenvatting met de adviezen en we geven hierbij gezamenlijk aan waar problemen kunnen ontstaan. De adviezen van de verschillende organisaties worden dan achter de oplegger gevoegd. We schetsen dan ook de tegenliggers, omdat de GGD natuurlijk anders denkt dan de veiligheidsregio of wij als omgevingsdienst.”

Meer weten

En zo kunnen we nog uren doorkletsen met de experts, want er verandert heel wat. De experts van OD IJsselland zijn al druk bezig om samen met (keten)partners de nieuwe wet tot in de puntjes voor te bereiden. Heb je vragen of wil je meer informatie? Lees meer over de komende Omgevingswet op onze themapagina. Of neem contact op met projectleider Omgevingswet, Edwin Lange, e.lange@odijsselland.nl.