Het is dinsdagmorgen. Kevin en Niels treffen elkaar voor een bezoek aan een scooterspeciaalzaak. Via-via hoor je wel eens wat. Ze hebben een seintje gekregen dat er misschien sprake is van een milieuovertreding: er liggen motorblokken buiten de zaak en deze moeten netjes worden afgevoerd omdat het afval is. De twee bespreken de situatie en onderzoeken de dossiers. Wat is er bekend? Wat is er uit vorige controles gekomen? Wie let waar op tijdens het bezoek? Dan gaan ze op pad met de politiewagen. Hierin zit gereedschap om eventueel deuren te forceren en spullen om eerste hulp te kunnen verlenen. Je moet overal rekening mee houden. Bij de locatie aangekomen, stellen ze zich voor en maken ze een praatje. Vervolgens maken ze een ronde op het terrein, waarbij ze foto’s en notities maken. Ook van de scooters die er staan. In de administratie treffen ze wat zaken die niet in orde zijn. Dit bespreken ze direct met de eigenaar. Ze forceren een deur, omdat ze vermoeden dat er zaken met een dubieuze achtergrond liggen opgeslagen. Dat blijkt inderdaad zo te zijn. Voor de zekerheid trekken Niels en Kevin de kentekens van de scooters op de foto na en één van de scooters blijkt als gestolen opgegeven. Een extra opbrengst van deze controle. De eigenaar van de scooterreparatiezaak wordt bestuurs- en strafrechtelijk vervolgd, hij krijgt een boete en moet de boel opruimen.
Niels Hoogland is milieuagent bij de politie in Zwolle. Hij werkt met veel partijen samen, zoals gemeenten, waterschappen, Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en Omgevingsdienst IJsselland. Kevin van Loo is toezichthouder bij Omgevingsdienst IJsselland. Ze gaan regelmatig samen op pad.
Voorbereiding is het halve werk
Kevin: “We bepalen aan de hand van de soort klacht of melding hoe snel we in actie komen. Als er direct gevaar is voor het milieu, dan gaan we er direct op af. Als een melding bij de OD binnenkomt en we hebben het vermoeden van een strafbaar feit, dan schakelen we de politie in.” Niels: “En we kijken altijd even of het handig is om een vooraankondiging te doen bij een bedrijf, of dat dat juist helemaal niet handig is.”
“Niels gaat ook vaak in burger mee”, vertelt Kevin. Niels: “We denken goed na over of we met een opvallende auto gaan of met een auto van de OD. De politie schrikt soms toch af. Anders schieten mensen soms gelijk in de stress.”
Bestuursrecht en strafrecht
“In het kader van toezicht is de eigenaar van een bedrijf verplicht de antwoorden correct te geven. Zodra wij overstappen op strafrecht, dus op het moment dat Niels zegt ‘Je bent niet meer tot antwoorden verplicht’, dan is de eigenaar ook echt niet meer tot antwoorden verplicht op dat punt. En als we dan zeggen dat we er voldoende over weten en weer overstappen op toezicht, dan is hij wel weer tot antwoorden verplicht. Dat is wel een punt waar je af en toe eens tussen moet schakelen”, vertelt Kevin. “We maken vooraf al een afspraak over wat de insteek is. Voor strafrecht heb je meer informatie nodig dan voor bestuursrecht. Soms maken we een rondje tot we een strafbaar feit zien. Want alles wat ik in toezicht tegenkom mag ook gebruikt worden voor het strafrecht.”
Switchen
Als er sprake is van een strafbaar feit, dan is hij gelijk een verdachte en dan geldt ook het recht van de verdachte”, vertelt Niels. “Dat hij niet tot antwoorden verplicht is, bijvoorbeeld. En dat hij recht heeft op bijstand van een advocaat.” Maar wanneer maak je dan als agent de afweging of je wel of niet strafrechtelijk optreedt? “Dat vind je in de Landelijke Handhaving Strategie. Daar zijn richtlijnen voor”, zegt Kevin.
Aanvulling op elkaar
Wat maakt dat het zoveel beter werkt bepaalde zaken gezamenlijk op te pakken? “We vullen elkaar goed aan. De maatregelen die Kevin oplegt, kan ik bijvoorbeeld niet opleggen. Kevin werkt vanuit bestuursrecht en ik vanuit het strafrecht. Het strafrecht is eigenlijk gericht op het doen stoppen van een overtreding. Met bestuursrecht houden we het ook in de toekomst goed”, vertelt Niels. “Bovendien helpt intensieve samenwerking in de kennisuitwisseling. Ik heb bijvoorbeeld ook wel contact met andere OD-collega’s met specifieke expertises. Ik zoek de zwaargewichten, waar ik van kan leren. Je probeert toch het beste uit elkaar te halen. Bij de OD zitten mensen die op een bepaald vlak heel erg goed zijn, en die inhoudelijke expertise zoek ik er dan graag bij.”
“En wij beschikken vaak over informatie die de politie niet heeft, en andersom. Dat helpt ook. Ik zie Niels vaker dan mijn collega’s van de OD”, lacht Kevin.