Omgevingsdienst IJsselland heeft de gemeenten in de regio IJsselland voorgesteld een regionale achtergrondwaarde voor de stoffengroep PFAS vast te stellen. Dit deed de dienst op basis van bodemonderzoek. Een deel van de gemeenten in IJsselland heeft ingestemd met deze aangepaste PFAS-norm. Door de norm binnen de diverse gemeenten aan te passen, kan het grondverzet in de regio worden hervat.

De stoffengroep PFAS krijgt de afgelopen tijd landelijk veel media-aandacht. Het grondverzet in de regio IJsselland ondervindt al enige tijd vertraging door het Tijdelijk Handelingskader vanuit het ministerie.

Resultaten bodemonderzoek regio IJsselland

Omgevingsdienst IJsselland liet in opdracht van de gemeenten onderzoek uitvoeren om te bepalen hoe het met PFAS in de regio IJsselland in de bodem is gesteld. Daarvoor heeft het onderzoeksbureau een achtergrondwaarde bepaald. Een achtergrondwaarde geeft aan hoeveel van een bepaalde stof in de grond aanwezig is. Deze achtergrondwaarde kan vervolgens worden vastgelegd in een bodemkwaliteitskaart. Een bodemkwaliteitskaart is een wettig bewijsmiddel volgens de Regeling bodemkwaliteit. Met de bodemkwaliteitskaart wordt voorkomen dat er voor elke partij grond en ontvangende locatie een partijkeuring of bodemonderzoek nodig is.

Voor het onderzoek voerde het onderzoeksbureau veldwerk en analyses uit. Per gemeente onderzocht het bureau de grond binnen de bebouwde kom met woon- en industriefunctie en de grond in het buitengebied. Het onderzoek richtte zich vooral op de stoffen PFOS en PFOA uit de PFAS-stoffengroep. In de bovengrond is in 80% van de gevallen de gemeten waarde van beide stoffen lager dan of gelijk aan 0,7 microgram per kilogram (P80). Uit het onderzoek blijkt dat de waarden in de ondergrond (vanaf 0,5 meter onder de grond en dieper) lager zijn dan in de bovengrond (0 tot 0,5 meter diepte). Er is geen verschil in de waarden tussen landelijk en bebouwd gebied. Ook de stof GenX is onderzocht. In geen van de geanalyseerde monsters is GenX aangetroffen.

Advies aan de gemeenten

Omgevingsdienst IJsselland heeft de gemeenten in IJsselland voorgesteld de achtergrondwaarde voor landbouw en natuur vast te stellen op 0,7 microgram per kilo en de bodemkwaliteitskaart aan te passen. Inmiddels hebben Dalfsen, Raalte, Olst-Wijhe, Deventer, Hardenberg, Ommen, Staphorst, Zwartewaterland en Zwolle ingestemd met de voorgestelde waarde. Het grondverzet binnen en tussen deze gemeenten kan hiermee weer starten. De gemeenten Kampen en Steenwijkerland nemen op korte termijn een besluit over de nieuwe norm.

Over PFAS en het Tijdelijk Handelingskader

PFAS betreft een grote groep stoffen waarvan een aantal stoffen op de lijst met (potentieel) zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) staat. Door de specifieke eigenschappen die PFAS hebben, worden ze al decennialang gebruikt in industriële processen en veel alledaagse producten, zoals brandblusschuim en cosmetica. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat deze stoffen biologisch slecht tot niet afbreekbaar zijn en zich kunnen verplaatsen. Ze zijn schadelijk voor de gezondheid van mensen en dieren en ze komen door onder andere lozingen en verplaatsingen via de lucht inmiddels wijdverspreid in het milieu voor.
Sinds juli 2019 gelden tijdelijke regels voor de hoeveelheden PFAS in de grond, het Tijdelijk Handelingskader. Binnen dit Handelingskader werd ook heel Nederland als verdacht aangemerkt op de aanwezigheid van PFAS. Dit levert in veel regio’s weer vertraging op in het grondverzet vanwege aanvullend onderzoek met lange doorlooptijden en de strenge normering.

Meer informatie over PFAS

Zie voor meer informatie over PFAS in Nederland de websites van het RIVM en de Rijksoverheid. Meer informatie over dit onderwerp staat ook op onze speciale PFAS-pagina.